Zamek Piastowski

Historia :

Przypuszcza się, że pierwsza wzmianka o raciborskim grodzie powstała około 845 roku w nocie zwanej Geografem Bawarskim. Wspomina ona o plemieniu Gołężyców (org. Golensizi) zamieszkującym dorzecze Górnej Odry, które posiadało tam pięć grodów. Na podstawie badań przypuszcza się, że jednym z tych grodów był właśnie Racibórz. Domniema się także, że mogło tu być Eburium, legendarna stolica Kwadów. Utwór łaciński Commentarius belli adversum Turcas ad Viennam... autorstwa Wespazjana Kochowskiego, który omawia wyprawę Jana III Sobieskiego pod Wiedeń tak opisuje 24 sierpnia, dzień kiedy król zawitał na raciborskim zamku

Zamek posiada zarówno elementy gotyckie, jak i renesansowe, z cechami stylowymi, które w znacznej mierze zostały już zatarte. Wszystkie budynki są murowane z cegły i otynkowane. Zamek powstał na miejscu dawnego grodu, który znajdował się na naturalnej wyspie i otoczony był wałami drewniano-ziemnymi, kanałem młynówki oraz głównym nurtem Odry i jej odnogą. Jedyną drogę do warowni stanowiła grobla przecinająca bagnisty teren. Wejście do grodu umożliwiał most zwodzony. Zabudowa warowni składała się z drewnianych domostw o konstrukcji z poziomych bali, które układano jeden na drugim tworząc tzw. zręby, połączone na łącznikach. W środku domostw znajdowały się podłogi. Zabudowania zostały prawdopodobnie strawione przez pożar, o czym mogą świadczyć ślady spalenizny oraz niektóre nadpalone elementy budowli znalezione podczas prac archeologicznych. Warownia posiadała prawdopodobnie jedną murowaną budowlę jaką była kaplica. W środku mieściły się pomieszczenia dla kasztelana, jego załogi oraz służby, a także potrzebne do funkcjonowania grodu zabudowania gospodarcze.

Budowla pełniła przede wszystkim funkcję ochronną[18]. Badania archeologiczne potwierdziły istnienie siedmiu warstw kulturowych, począwszy od obecnej zabudowy, a skończywszy na śladach zabudowy grodowej. Calec znajduje się 5 metrów pod dziedzińcem. Powstanie grodu według przeprowadzonych badań może być datowane najwcześniej na IX wiek[59]. W 1281 roku powstało samodzielne księstwo raciborskie, co spowodowało, że Przemysław I rozpoczął przebudowę grodu. W wyniku przebudowy zakończonej w 1287 roku powstał zwarty zespół budynków z cegły, gdzie głównym akcentem był budynek mieszkalny o charakterze pałacowym. Początkowo wał otaczający gród miał konstrukcję rusztową (przekładkową), który w I połowie XIII wieku został wzmocniony masami ziemi i wykorzystany jako fundament pod budowę ceglanego muru. Konstrukcja dolnej partii murów wykorzystywała wątek wendyjski, natomiast górna wątek polski (gotycki). Druga partia murów obronnych powstała najwcześniej w XV wieku. Do dzisiaj przetrwały jedynie mury w zachodniej i północno-wschodniej części zamku, natomiast fundamenty murów w południowo-wschodnim narożu. Niestety do czasów dzisiejszych nie zachowała się żadna baszta czy wieża. Zabudowa dziedzińca rozpoczęła się w XIII wieku i wskazuje na wykorzystanie rozwiązań stosowanych przez Czechów. Oparcie przebudowy systemu obronnego o dawny wał drewniano-ziemny świadczy o tym, że zamek zaczął pełnić funkcję mieszkalno-reprezentacyjną, a nie obronną jak wcześniej.